Co mieści kategoria: "rewolwer przejściowy" (transitional revolver?) Możliwe byłyby różne definicje, np. obejmujące wszelkie konstrukcje obmyślone w celu obejścia patentów Samuela Colta. Colt mocno się zasłużył dla rozwoju "przejściowców". Jako człowiek interesu zanim zabrał się za produkcję ubezpieczył się patentami. Ze względów prawnych zaczął od Anglii (22.10.1835) i Francji (16.11.1835), ale wkrótce potem (25.02.1836) postarał się o patent amerykański:
https://patentimages.storage.googleapis ... SX9430.pdf
Z kilku zastrzeżonych tam rozwiązań kluczowa była metoda obrotu bębna i jego lokady przy odwodzeniu kurka. Te dwa elementy określają nowoczesny, sprawny rewolwer. Inne elementy patentu jak poziome i odgrodzone kominki także miały znaczenie. Colt agresywnie i zaciekle bronił swych przywilejów. Każdy potencjalny konkurent na rynku rewolwerów musiał znaleźć sposób aby obejść patent Colta dopóki ten obowiązywał. Colt zdołał przedłużyć ważność patentu aż do roku początku 1857. W roku 1851 oskarżył Massachusetts Arms Company o naruszenie praw patentowych w produkowanym tam rewolwerze Wesson & Leavitt:
Za bardzo Colta nie przypomina, ale ma odgrodzone kominki zaś bęben jest obracany i blokowany odciągnięciem kurka. Colt proces wygrał i Mass Arms musiało zaprzestać produkcji. To wystraszyło konkurentów. Większość wolała odczekać i od roku 1857 bez obawy korzystać z zastrzeżonych rozwiązań. W międzyczasie wytwarzano pieprzniczki albo próbowano legalnie obejść patent. Przyszły producent rewolwerów wojskowych, Ebenezer Starr jeszcze 15.01.1856 r. uzyskał patent na klasyczną pieprzniczkę, którą później zaproponował nawet armii USA:
https://patentimages.storage.googleapis ... S14118.pdf
Popatrzmy na Eliphaleta Remingtona, którego model 1858 był głównym konkurentem Colta wśród rewolwerów wojskowych. Czym zajmował się parę lat wcześniej? Kombinował jak przysłowiowy koń pod górę aby wyprodukować użyteczny rewolwer bez konfliktu z Coltem. Oto jego siedmiostrzałowy rewolwer single action z roku 1854:
Jak to działa? Cylinder obraca się dwuetapowo, pół cyklu przy przesuwaniu spustu do przodu, drugie pół - przy ściąganiu. Na obwodzie cylindra są wycięcia, o które na przemian zapierają się zaczepy na wahliwym ramieniu napędzanym ruchami spustu. Kurek trzeba odciągnąć ręcznie Szczegóły można wyczytać z patentu Fordyce Bealsa, pracującego dla Remingtona:
https://patentimages.storage.googleapis ... S11715.pdf
Mimo siódmej komory to dziwaczne rozwiązanie okazało się fiaskiem. Dwa lata później Beals opatentował coś innego. Obrót bębna był napędzany zewnętrznym popychaczem:
https://patentimages.storage.googleapis ... S15167.pdf
Oto pięciostrzałowy, kieszonkowy rewolwer produkcji Remingtona oparty o ten patent:
Ta pukawka też nie zrobiła furory, nawet jeżeli niektórym egzemplarzom nadawano bardzo ekskluzywny wygląd:
To była ilustracja problemów z jakimi musieli użerać się w USA producenci broni przed wygaśnięciem pierwszego patentu Colta. Sytuacja na Starym Kontynencie była odmienna. W Europie, w szczególności w Anglii i Belgii, egzystowało multum małych firm rusznikarskich, z których wiele produkowało już pieprzniczki, miało doświadczenie i oprzyrządowanie. Patenty Colta komplikowały im życie ale ich wpływ w poszczególnych krajach był odmienny.
W Anglii pierwszy patent Colta wygasł w roku 1849 i nie ograniczał rusznikarzy. Ci jednak przespali sprawę, może ze względu na swój tradycjonalizm i na brak popytu na rewolwery, przynajmniej do czasu Wielkiej Wystawy w Londynie w roku 1851, która zadziałała jak dziabnięcie konia ostrogą. W USA broń krótką wytwarzano przemysłowo dla szerokiej klienteli o różnej zasobności. Angielscy rusznikarze potrafili zaspokoić zachcianki bogatych snobów ale nie byli w stanie szybko rozwinąć masowej produkcji. Wciąż królowały metody rzemieślnicze, które zapewniały wysoką jakość kosztem wyższych cen. Nawet rewolwery Adamsa na początku wytwarzano metodami prawie chałupniczymi. Zapewne przed erą Colta powstawały w Anglii jakieś rewolwery jednolufowe, także przerobione z pieprzniczek. Musiały to być jednak nieliczne egzemplarze, trudne do identyfikacji. Natomiast od roku 1851 za wyrób przejściowców zabrano się na całego w oparciu o będące pod ręką podzespoły pieprzniczek. Uczestniczyło w tym mnóstwo warsztatów co przełożyło się na obfitość typów, ogólnie podobnych ale jednak różniących się szczegółami technicznymi i wykończeniem.
Samuel Colt opatentował swój wynalazek także w innych krajach Europy. Najważniejsza była Belgia - wielki producent broni, gdzie Colt dnia 21 sierpnia 1849 roku uzyskał patent na Colta Navy. Ochrona trwała 14 lat. Drobni wytwórcy mogli produkować rewolwery Colta nie obawiając się akcji prawnych Colta. Procesowanie się byłoby nieopłacalne. Jednak każda wyprodukowana w Belgii broń musiała przejść oficjalny odbiór. Reprezentant Colta w Belgii, niejaki pan Davos-Sera, miał powiązania z domem probierczym w Liege i wiedział o przedstawianych do odbioru rewolwerach. Jeżeli któryś zahaczał o patent Colta to po odbiorze jakościowym Davos-Sera nabijał mu puncę COLT BREVETE:
Wcześniej jednak kasował 10 belgijskich franków opłaty licencyjnej, co Belgowie uznali za zdzierstwo. Dodatkowo Colt zakazał eksportu belgijskich kopii swych rewolwerów do USA. Dlatego wielu rusznikarzy, zwłaszcza z małych zakładów, z miejsca wzięło się za jednolufowe rewolwery oparte na pieprzniczkach, których produkcję mieli dopracowaną. Colt stworzył popyt ale niekoniecznie tylko na Colty. Jeżeli coś z daleka przypominało Colta to przy odpowiednim marektingu mogło się sprzedać. Jeden argument był oczywisty: jako środek samoobrony dla cywila rewolwer double-action był lepszy.
Trudno zajmować się całą tą masą dziwolągów, dlatego dalej za "rewolwer przejściowy" będę uważał rewolwery jednolufowe oparte o technologię i konstrukcję rewolwerów wiązkowych. Oto typowy przedstawiciel tego gatunku:
Też wygląda na jeden z tych większych. Kaliber .44 czy jakiś inny?